سوزاک یا التهاب گنوکوکی مجرای ادراری
سوزاک عبارت است از یک بیماری عفونی در دستگاه تناسلی که از راه
آمیزشی منتقل میشود. در مردان، این عفونت در پیشابراه رخ می‌دهد،
در زنان، در پیشابراه (مجرایی که ادرار را از مثانه به بیرون هدایت
می‌کند) و نیز دستگاه تولید مثل، و در هر دو جنس ممکن است
راست‌روده، گلو، مفاصل، یا چشم‌ها نیز درگیر شوند. این عفونت در تمام
سنین رخ دهد (حتی کودکان کم سن و سن سال که مورد تجاوز قرار
می‌گیرند). حداکثر شیوع این عفونت بین ۳۰-۲۰ سالگی است. دوره کمون
بیماری (از زمان ورود میکرب تا بروز علایم) ۱۰-۲ روز است.
همانطور که در بالا ذکر شد این بیماری از طریق تماس جنسی منتقل می شود و عامل آن گنوکوک می باشد . در مردان ۷-۲ روز پس از تماس جنسی با فرد آلوده ترشحات چرکی از مجرای ادرار خارج شده و میزان دفع ادرار نیز کاهش می یابد . درصد کمی از مردان بدون نشانه بالینی هستند .
در خانمها پس از آلودگی ، التهاب دهانه رحم به وجود آمده که در بیشتر موارد بدون نشانه است ولی در برخی از خانمها پس از نزدیکی ترشحات غیرعادی یا خونریزی وجود دارد .
در بیست درصد از موارد ، عفونت در مراحل عادات ماهانه به رحم رسیده و باعث التهاب رحم ، لوله های زهدان و برخی نواحی لگن می شود که گاهی چنین حالتی منجر به عقیم شدن و یا حاملگی خارج از رحم می شود .
دختران در سنین قبل از بلوغ ممکن است در اثر تماس جنسی مستقیم با ترشحات بالغین آلوده ، دچار التهاب گنوکوکی واژن و رحم شوند . نوزادان و ندرتاً بالغین ممکن است مبتلا به عفونت کنوکوکی ملتحمه چشم شوند که اگر به سرعت و به مقدار کافی درمان نشوند ممکن است منجر به کوری گردد . در صورتیکه آلودگی به صورت سیستمیک در بدن پخش شود منجر به درگیری مفاصل و پوست و گاهی بندرت قلب و پرده های مغزی می شود . در صورتیکه درمان آلودگی و التهاب مفصلی به تأخیر افتد منجر به ضایعات دائمی مفصلی میشود .
التهابهای غیرگنوکوکی مجاری ادراری – تناسلی و التهاب چرکی مخاطی رحم که ممکن است با عوامل دیگر غیر از گنوکوک ایجاد شده باشند ، در اغلب موارد با عفونت گنوکوکی همراه بوده و تشخیص بالینی سوزاک را دچار اشکال می کند .
تشخیص بیماری از طریق آزمایش میکروسکوپی گسترش ترشحات دستگاه تناسلی رنگ آمیزی شده با روش گرم یا کشت این ترشحات در محیطهای اختصاصی کشت … صورت می گیرد .
حداکثر شیوع این بیماری در طبقات اقتصادی پائین جامعه وجود دارد .
در حال حاضر موارد مقاوم به داروهای قدیمی افزایش یافته است و داروهای جدید تنها کاربرد درمانی دارند .
مخزن
انسان تنها مخزن شناخته شده این عامل عفونی است .
دوره واگیری
این زمان نزد موارد درمان نشده بیماری ممکن است برای ماهها ادامه داشته باشد . چند ساعت بعد از شروع درمان مؤثر ، واگیری خاتمه می یابد .
علایم شایع
زنان معمولاً علایم کمی دارند یا اصلاً علامتی ندارند. اما علایم در مردان معمولاً برجسته‌تر هستند.
* سوزش به هنگام ادرار
* ترشحات ضخیم به رنگ سبز ـ زرد از آلت تناسلی مردان یا مجرای تناسلی زنان
* تب خفیف یا بدون تب
* گاهی درد به هنگام مقاربت
* درد مفاصل
* بثورات، خصوصاً روی کف دست
* گاهی گلو درد خفیف
علل
عفونت ناشی از باکتری‌های گنوکک که در بافت نرم و مرطوب به خوبی رشد می‌کنند. باکتری‌ها معمولاً از راه آمیزشی انتقال می‌یابند، اما در بعضی از موارد منشأ عفونت مشخص نیست. در صورت مقاربت‌های غیرطبیعی، ممکن است راست‌روده یا دهان نیز دچار عفونت شوند.
عوامل افزایش دهنده خطر
* داشتن شرکای جنسی متعدد
* خودفروشی
* سوءاستفاده جنسی از کودکان
* عبور نوزاد از کانال زایمانی مادری که دچار عفونت است.
پیشگیری:
مبتنی بر رابطه جنسی سالم می باشد . پس بهتر است از بی‌بند و باری جنسی خودداری کنید.
جهت جلوگیری از ابتلا در اشخاصی که مشکوک به آلودگی به این بیماری می باشند حتماً بایستی از کاندوم استفاده شود .
اقدامات دیگری که خاص پیشگیری از ابتلا به سوزاک است مثل پیشگیری داروئی در چشم نوزادان و توجه به تماسهای بیماران مبتلا به سایر بیماریهای عفونی نیز اجرا می گردد .
ترشحات بیمار و اشیایی که به آنها آلوده شده اند بایستی گندزدایی شود
موارد این عفونت باید گزارش شود تا از گسترش آن جلوگیری شود. این عفونت گاهی همزمان با سیفلیس و عفونت کلامیدیایی رخ می‌دهد. توجه داشته باشید که همکاری مناسب اهمیت زیادی دارد و مطمئن باشید که هویت محرمانه خواهد ماند.
عواقب مورد انتظار
با درمان معمولاً در ۲-۱ هفته خوب میشود.
عوارض احتمالی
* عفونت گنوککی چشم. این عفونت می‌تواند باعث نابینایی در کودکان شود.
* مسمومیت خون (سپتی سمی گنوککی)
* آرتریت عفونی (عفونت مفصل)
* بیماری التهابی لگن (منظور عفونت احشای تناسلی در زنان)
* آندوکاردیت
* در صورت عدم درمان، گاهی در مردان ناتوانی جنسی رخ می‌دهد.
* ناباروری در زنان
درمان
اصول کلی
آزمایش‌های تشخیصی ممکن است عبارت باشند از: آزمایش خون، کشت ترشحات یا خون، و تجزیه و تحلیل میکروسکپی ترشحات دستگاه تناسلی، راست روده، یا گلو
درمان با آنتی‌بیوتیک است. در کشت‌های بعدی بهبودی تأیید خواهد شد.
بیماران حتماً باید از نظر سایر بیماریهای آمیزشی مورد آزمایش قرار گیرند.
به هنگام درمان از ملحفه و روانداز مجزا یا در صورت لزوم، از قاشق و چنگال مجزا استفاده شود.
دستان خود را مرتباً بشویید، خصوصاً پس از ادرار و اجابت مزاج
به چشمان خود دست نزنید.
داروها
آنتی‌بیوتیک‌ها برای مبارزه با عفونت، برای تخفیف ناراحتی و درد می‌توان از استامینوفن یا آسپیرین استفاده کرد اما این داروها جای آنتی‌بیوتیک را نمی‌گیرند. درمان‌های خانگی یا سنتی نیز تأثیری ندارند.
فعالیت
محدودیتی برای آن وجود ندارد، تنها باید از مقاربت تا زمانی که در کشت مشخص شود که عفونت معالجه شده است خودداری شود. توجه داشته باشید که گاهی ممکن است درمان با شکست مواجه شود یا مقاومت به آنتی‌بیوتیک‌ها به وجود آید.
رژیم غذایی
رژیم خاصی توصیه نمی‌شود.
در این شرایط به پزشک خود مراجعه نمایید
اگر شما یا یکی از اعضای خانواده تان علایم سوزاک را دارید.
اگر قبل از درمان یا به هنگام درمان، مشکلاتی چون تب و لرز، درد شکمی، زخ در ناحیه تناسلی یا درد مفاصل به وجود آیند.
اگر دچار علایم جدید و غیرقابل توجیه شده اید. داروهای مورد استفاده در درمان ممکن است عوارض جانبی به همراه داشته باشند.
عقیم سازی مرد ( وازکتومی )